حشرات سمی

   دراکولا را بشناسید

      امسال 89 با گرمایش زمین که دلایل آنرا در زمین ما نوشته ام،  بعضی حشرات زیاد شدند،  و منزل ما در چلاسر و جل و میان مزارع و باغات می باشد،  و مهمان های زیادی از تهران و شهر های دیگر داریم.  امسال تابستان برای اولین بار طی سی سال گذشته دو سه نفر از آنها دچار حشره گزیدگی هایی شدند،  که مهمترین این حشرات را در اینجا ضمن تحقیقات محلی و اینترنتی بررسی می کنم.  امید است جوانان پرشور و پویای ایرانی ذهن های خود را بیش از پیش تحقیقاتی نمایند،  و موضوعات مختلف را به تحقیق و تعلیل علمی بگیرند،  توضیح بیشتر در کارگاه فکر سازی.

      پدروس‌  Pedrus که به آنها بللوس و پشه پیاز،  در گیلان دراکولا و در مازندران بن یا بند می گویند.  حشراتی از خانواده استافیلینیده و راسته قاب‌ بالان قرار دارند،  در بدن آن سمی با نام علمی  Pedren وجود دارد.  این حشره به محض تحریک یا له شدن،  با ترشح سم بر پوست بدن باعث بروز تاول های شدیدی همراه با درد، سوزش و خارش می ‌شود.  ضمن مراجعه به پزشک،  بایستی با مواد ضد عفونی کننده و پماد های مسکن زمان بهبود‪ تاول های ناشی از سم این حشره و درمان ده روزه آنرا تحمل کرد.  چنانچه آلودگی سم حشره در نواحی حساس بدن مانند دور چشم که دارای چین و چروک و پوست نازک است،  اتفاق بیفتد،  شدت و درد تاولها بیشتر می‌ شود،  کودکان به سبب برخورداری از پوست نازکتر نسبت به گزش این حشره بسیارآسیب پذیرترند.

*

   عکس دراکولا یا پدروس،  عکس شماره 930 .

      پدروس ها در جهان بیش از 700 گونه می باشند،  بدنی باریک و کشیده به رنگ سیاه یا نارنجی دارند.  بال‌پوش های آنها کوتاه است،  و فقط چند بند اول شکم را می ‌پوشاند،  بهمین جهت پنج بند انتهایی شکم دیده می شود.  جفت بال‌های عقبی غشایی و توسعه ‌یافته است،  و می توانند پرواز کنند،  رنگ بال ‌پوشها آبی یا سبز براق است.  از جمله حشراتی است که موجب بروز درماتیت های خطی در روی پوست بدن می شود،  و باعث شده بسیاری از مردم از این حشره بترسند،  در صورتیکه با دانستن می توان از آن بهره هم برد.  فعالیت فصلی حشرات بالغ در شهرستان های مختلف متفاوت بوده،  و به عواملی چون تعداد نسل و طول دوره زمستان گذرانی وابسته است.  در شمال ایران مزارع برنج و در استان فارس مزارع یونجه از عمده‌ ترین زیستگاه‌ های این حشره است.  این حشرات شکارچی بوده و در بسیاری از کشور های دنیا به عنوان عامل مبارزهٔ بیولوژیک با آفات مزارع برنج، سیب زمینی، گوجه فرنگی و آفتابگردان و غیره استفاده شده است.  جثه دراکولای شمال ایران فقط اندکی بزرگتراز مورچه قرمز است،  این بند پای کوچک که به سلطان حشرات مناطق گرم و مرطوب معروف گردیده،  به واسطه سمی که در بدن خود دارد فاقد دشمن طبیعی است،  و حتی پرندگان نیز از خوردن آن خودداری می‌ کنند.

      پدروس ها حشراتی با دگردیسی کامل چهار مرحله تخم لارو شفیره و حشره کامل هستند،  طول دوره لاروی یک ماه و دوره زندگی حشره بالغ ۱۲ ماه می باشد.  کوتاه بودن بالپوشها موجب از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن حشره می شود،  بدین جهت حشره بالغ نقاط مرطوب و سایه دار را به عنوان زیستگاه ترجیح می دهد.  چون نسبت به تغییرات شدید دمایی و کاهش رطوبت بسیار حساس هستند،  به محیط های مناسب پناه می برند،  و سعی در برطرف ساختن این ضعف خود می نمایند.  در مناطقی که تغییرات روزانه و فصلی و محلی حرارت و رطوبت محیط زیاد باشد زیستگاه های پدروس موقتی و پراکنده است.  تخم گذاری آن متمرکز نبوده و تخم هایشان را در سطح زیستگاه پراکنده می نمایند،  تخمها سفید کدر کروی و بسیار ریز دارند.  لارو این حشرات حدود ۴ میلیمتر طول دارد،  شفیره آنها را در سطح خاک و یا در عمق چند میلیمتری زیر خاک می توان یافت.  بالغان تمایل کمتری به پرواز دارند،  و زمانیکه احساس خطر بنمایند خود را در لابلای ریشه های گیاهی لانه موریانه و مورچه و شکاف های سطح خاک پنهان می نمایند.  برای زمستان گذرانی این حشرات به عمق توده گیاهان وحشی و علف های هرز پناه می برند.  اوج فعالیت پروازی آنها بین ساعات ۲۱ تا ۲۲ است.  پدروسها بشدت از تابش آفتاب گریزان هستند،  و به هنگام روز در سایه پناه می گیرند اما در مقابل تمایل زیادی به نورهای مصنوعی دارند،  به همین دلیل شبها به اماکن مسکونی هجوم می آورند.

      بیشتر عامل صدمه بر اثر له شدن حشره در روی پوست بدن است،  البته گاهی حشره که روی بدن حرکت می کند ممکن است با احساس خطر ماده سمی را از خود ترشح نماید.  در پی له شدن دراکولا روی بدن ضایعات پوستی ایجاد می شود،  که به آن پدروسیس یا درماتیت پدروس یا درماتیت خطی گویند.  با له شدن این حشرات ماده سمی که در همولنف آنها بطور طبیعی وجود دارد،  پوست بدن آلوده و آغشته شده که موجب بروز درماتیت می گردد.  این ماده که پدرین نام دارد تنها در اثر له شدن حشره آزاد می شود،  گزش یا نیش حشره نقشی در آزاد شدن آن ندارد.  این ترکیب در برخی از گونه ها و نه در همه آنها توسط حشره ماده بالغ تولید می شود،  و به هنگام تخم گذاری سطح تخمها را می پوشاند.  ترشح این ماده عامل دفاعی در برابر عقربها و دیگر بند پایانی است،  که قصد تغذیه از تخم این حشرات را دارند.  ماده ترشحی دارای اثر ضد باکتری ضعیف است،  اما برای سلول های یوکاریوتیک بسیار سمی است.  بلع این ماده موجب بروز آسیب های داخلی بسیار شدید می شود،  و تزریق وریدی آن موجب مرگ می گردد،  که می گویند از سم مار کبری نیز قویتر است.  سمیت پدرین بیشتر به واسطه توقف در بیوسنتز پروتئین و تقسیم سلولی است.  ساختار این ماده بسیار شبیه به ساختمان شیمیایی ماده ای به نام Mycalamide می باشد،  آزمایشاتی توسط بخش تومور شناسی بیمارستان جنرال ساوت همپتون انجام گرفته می گوید،  پدرین دارای خاصیت ضد تومور است،  و از این نظر با ماده ضد تومور Mycalamide  قابل مقایسه می باشد.  میزان پدرین در بدن این حشره آنقدر ناچیز است،  که برای بدست آوردن مقدار لازم به منظور تعیین ساختمان شیمیایی آن به یکصد کیلو گرم از این حشره یعنی معادل بیش از 20 میلیون عدد از آنها نیاز است.

      درماتیت پدروس نوعی درماتیت تماسی تاولی سوزش دار و اپیدرمولیزیس خود التیام یابنده پوست انسانی است،  که شکل و اندازه آن منوط به شکل و وسعت منطقه تحت تاثیر ماده پدرین است.  در این درماتیت خطی طیفی از تغییرات هیستو پاتولوژیک داخل و زیر اپیدرمی دیده می شود،  که واجد یک کانون اصلی است،  این کانون محل اولیه تماس پوست با سم است.  کانون های فرعی این بیماری در اثر خاراندن محل آلوده به سم و انتقال یافتن آن به اطراف و نیز آزاد شدن پروتئاز های اپیدرمی و در نتیجه تخریب اپیدرم در اطراف کانون اولیه زخم بوجود می آید.  عارضه در سه مرحله تکامل می یابد:

  * ۱ ــ   حدود ۴۸-۲۴ ساعت بعد از تماس پوست با سم،  ماکول هایی در محل تماس بوجود می آید،  که بدوا قرمز رنگ و پراکنده بوده،  سپس بتدریج این لکه ها به هم پیوسته نسبتا تیره شده،  موجب اریتماتوز کامل ناحیه تماس میگردد،  در این زمان زخم شبیه حالتی مشابه زخم حاصل از چکیدن مایعی داغ روی پوست است.

  * 2 ــ   در این مرحله که حدود روز سوم تا چهارم پس از التهاب اولیه آغاز می شود،  وزیکول های کوچکی ظاهر میشوند،  که بتدریج بزرگ شده فرمی خطی پیدا می کنند.

  * 3 ــ   مرحله خارش شدید،  زخم خشک شده و سطح آن ترک هایی بر می دارد،  و در واقع حالتی اسکواموزی پیدا می کند،  سپس بتدریج پوسته های زخم ریزش کرده،  و لکه هایی هیپر پیگمانته جای آن را می گیرند.  هیپر پیگمانتاسیون اغلب زود گذر و موقتی هستند،  ولی گاه ممکن است تا چند ماه هم باقی بماند.  امکان دارد،  پوسته ریزی چند مرتبه صورت بگیرد،  یعنی پس از پوسته ریزی اولیه در اثر خاراندن محل،  و یا بطور خود بخودی پوست جدید نیز مجددا به همان ترتیب ریزش کرده تعویض شود.  خاراندن زخم در مرحله وزیکولی بدلیل مرطوب و نرم بودن سطح زخم موجب پارگی آن شده و احتمال عفونت های ثانوی به انواع میکربها را افزایش می دهد.  بروز عفونت ثانویه و یا له شدن بیش از یک حشره روی پوست و نیز حساسیت بیشتر برخی از افراد موجب تغییر تابلوی بالینی عارضه می شود،  به نوعی که گاه مجموعه ای از عوارض غیر مستقیم همچون درد های مفصلی استفراغ تب و ناراحتی پرده صماخ گوش را بوجود می آورد.

      شکل و مراحل التیام زخم در نقاط مختلف بدن یک فرد متفاوت است،  مثلا تظاهرات بالینی عارضه در اطراف دهان بینی و چشم کاملا متفاوت از دیگر قسمت های بدن است.  نواحی مورد اشاره دارای حساسیت بیشتری نسبت به تماس با پدرین بوده،  و تماس با کمترین میزان آن نیز پس از مدت کوتاهی موجب عوارض می گردد. کوچکترین تماس دست های آلوده به همولنف پدروس با چشم پس از ۱۰ ساعت موجب تورم پلکها و آماس ملتحمه شده،  همراه با سوزش و خارش شدیدی خواهد بود،  که در نهایت بدلیل ورم پلکها و بافت های اطراف چشم آلوده بطور موقت بسته می شود.  در موارد آلودگی دور دهان و اطراف بینی نیز مراحل پیشرفت زخم همچون عارضه چشمی است،  با این تفاوت که در آنها تورم مشاهده نمی شود.

      درماتیت پدروس بیشتر در قسمت های فاقد پوشش بدن نظیر دستها صورت و گردن عارض می شود،  تعرق زیاد و حمام گرفتن موجب حساسیت بیشتر پوست نسبت به نفوذ و اثر پدرین می شود.  از سوی دیگر همزمانی اوج فعالیت پدروسها با فصل گرما و عرق زیاد،  و نهایتا استفاده از لباس کم و احیانا آستین کوتاه موجب افزایش میزان تماس این حشرات با انسان می گردد.  در شمال ایران وفور زیاد درماتیت و عوارض پوستی ناشی از پدروسها به دلیل وجود شرایط مساعد پرورش و تکثیر پدروسها و جمعیت بالای آنهاست. عارضه در تمام گروه های سنی از هر دو جنس و از هر شرایط اجتماعی و طبقاتی به یک نسبت مشاهده می شود.  ممکن است بدوا وفور عارضه در میان خانم های جوان بیشتر بنظر آید اما این امر به واسطه تاکید بیشتر این افراد به مسایل زیبایی است و همانطور که گفته شد عارضه در هر دو جنس فاقد تفاوت معنی دار آماری می باشد.

      در بالا گفته شد حرکت حشره روی سطح بدن مسئله ای ایجاد نمی کند،  اگر چه احتمال گاز گرفتن حشره وجود دارد،  اما موجب پدروسیس نخواهد شد،  فقط در صورت کشته شدن حشره روی پوست و مالیده شدن همولنف حشره روی آن پس از دو روز عوارض ظاهر می شود،  که تا ده روز بعد تشدید می گردد.  ضایعه مزبور ایمنی نمی دهد و قابل سرایت هم نیست،  تا سال ۱۹۹۰ بیش از ۳۰ ترکیب دارویی برای درمان این عارضه مورد استفاده قرار گرفته اند،  ولی با وجود این هنوز دارویی با اثر قطعی و اختصاصی برای درمان آن وجود ندارد.  تمام شیوه های درمانی مبتنی بر تخفیف و تعدیل زخم است،  در بین روش های مختلف درمانی خنثی نمودن اثر سم در مراحل اولیه تماس تاثیر خود را نشان داده است،  اما چون اکثر مردم زمان و مکان تماس با سم را بخاطر نمی آورند،  معمولا پس از بروز علایم متوجه ابتلای خود می شوند،  در نتیجه کاربرد این شیوه ها چندان موثر بنظر نمی رسد،  به عنوان مثال استفاده از ید در مراحل اولیه پس از آلودگی به سم موجب خنثی شدن اثر سم می شود،  اما در مراحل بعد از شروع عارضه تاثیری نخواهد داشت،  شستشوی محل زخم با آب و صابون پس از تاثیر سم نتیجه ای در پی نخواهد داشت.  بمنظور درمان لازم است به پزشک مراجعه نمود،  بسیاری از پزشکان محلی که آشنایی با این عارضه دارند،  روش های سنتی نیز برای درمان دارند.  این عارضه ترس و نگرانی خاص ندارد،  اما قبل از رسیدن به پزشک دو نکته زیر را دقت نمایید:

  * 1 ــ  در صورت آگاهی از تماس با سم پدرین بلافاصله بایستی محل تماس را با آب و صابون شست.

  * 2 ــ  در صورت بروز عارضه حداقل در طی ۴۸ ساعت اول باید از خاراندن محل عارضه خودداری نمود.

     این حشره ارزش ویژه خودش را در طبیعت دارد،  باید با دقت تمام خصوصیات آنرا شناسایی کرد،  منجمله به عنوان یک عامل بیوکنترل آفات مزارع.  با توجه به اینکه عارضه فقط در صورت له شدن حشره روی بدن و تماس همولنف حشره با پوست بوجود می آید،  برطرف کردن حشره از روی پوست بدون آسیب رساندن به آن،  موجب پیشگیری از عوارض بعدی خواهد شد.  همچنین با عنایت به اینکه بیشترین شانس تماس انسان با پدروس در طول شب و در زمانی است،  که چراغ های داخل اماکن و یا سرپناه های خارج از اماکن روشن می شوند،  بهتر است روی پنجره ها و درها توری نصب گردد،  تا از ورود این حشرات به داخل اماکن مسکونی جلوگیری شود.  خاموش نمودن چراغ های اضافی بخصوص در زمان اوج فعالیت پدروسها می تواند موجب کاهش موارد ابتلای به این عارضه گردد.  همچنین باید از تلنبار کردن علوفه و مواد گیاهی در نزدیکی اماکن مسکونی خودداری کرد،  از دیگر راه های مقابله با این حشرات استفاده از Black light  است.  می بایست لامپ های مولد اشعه فوق بنفش را در نزدیکی اماکن نصب کرده،  و اطراف آنرا سمپاشی نمود.

      همچنین میتوان از شیوه ملافه آغشته  Impregnated bed sheet استفاده نمود،  بدین منظور می توان محلولی از حشره کش هایی همچون سموم پایرتروئید تهیه نمود،  و ملافه ای از جنس مواد مصنوعی را در آن خیساند،  پس از چلاندن ملافه در داخل ظرف،  آن را روی سطحی تراز پهن نمود تا مایعات اضافی آن خارج گردد،  سپس باید آنرا تا خشک شدن کامل آویزان نمود.  پس از خشک شدن ملافه میتوان آنرا روی دیوار در محلی مناسب نزدیکی زیستگاه پدروسها نصب کرده روی آن لامپی با نور بنفش روشن نمود،  اگرچه استفاده از لامپ های فلورسنت بنفش رنگ معمولی نیز امکانپذیر است،  اما کارآیی لامپهای Black light را نخواهد داشت.

      بهترین راه اجتناب از عارضه درماتیت خطی کاهش تماس انسان با حشره است،  به این منظور می توان با انجام اقدامات ذیل به طرز قابل ملاحظه ای از احتمال تماس انسان با حشره کاست:

  * 1 ــ  برطرف کردن علف های هرز از اطراف منازل مسکونی و دور قرار دادن علوفه های دامی.

  * 2 ــ  گذراندن شب های تابستان در داخل منزل،  یا اتاق های توری دار.

  * 3 ــ  کاستن از تعداد لامپ های روشن و خاموش کردن لامپ های غیر ضروری.

  * 4 ــ  عدم استفاده از لامپ های بخار جیوه نئون و فلورسنت،  بدلیل جذب حشره.

  * 5 ــ  نصب پرده هایی که مانع از عبور نور منزل به خارج می شوند،  چون شبها تابستان این حشره بسمت نور می رود. 

  * 6 ــ  نصب توری معمولی فلزی روی در و پنجره،  باز نگذاشتن درب منزل در شب.

  * 7 ــ  شستشوی سریع محل له شدن حشره با آب و صابون.

  * 8 ــ  خلوت کردن اتاق خواب از وسایل اضافی،  و بازدید مرتب زیر تختخواب در مناطقی که حشره زیاد است.

  * 9 ــ  در صورتیکه حشره را روی بدن ملاحظه نمودید،  نگران نشوید!  روزنامه یا ورق کاغذی را در سمت عبور آن روی بدن بگیرید،  تا به روی کاغذ رفته سپس او را دور اندازید.

  * 10 ــ  کشتن و نابودی کلی حشرات و حیوانات،  می بایست قوانین ویژه داشته باشند،  چه بسا آنها برای طبیعت و کشاورزی بسیار مفید هستند.

   توجه:  دراکولا خاصیت دارویی هم دارد،  از گذشته های دور در چین و آفریقا از آن بهره می بردند،  امید است محققان جوان ایرانی نسبت به کشف این راز های طبیعت اقدام کنند،  توضیح در سازمان آینده بینی.  عکس شماره 930 بنام دراکولا یا بند.

   هزارپای لنگ دراز    Scutigera

      صدپا یا هزارپا،  با نام هزاپای لنگ دراز یا هزاپای خانگی،  با قد حدود 5 سانتیمتر و 15 جفت پا،  جانور طبیعی غار های تاریک مناطق جنگلی و مرطوب می باشد.  همچنین در این قبیل مناطق به خانه های مردم راه یافته،  و به هزار پای خانگی معروف شده است.  روزها در میان شکافها پنهان می شود،  و شبها برای خورد و خوراک بیرون می آید،  آنها شکارچیان شبانه هستند.  از روشنایی و نور لامپها فراری هستند،  و تاریکی مطلق را می پسندند،  چشم ندارند و شاخک های بلند حس لامسه قوی، وسیله تماس،  و حس بویایی آنها می باشد.  لامپ با نور های رنگی بویژه قرمز را تشخیص نمی دهند،  و با روشن کردن نور قرمز آنها نمی ترسند و فرار نمی کنند،  و می توان حرکات آنها را بررسی کرد.  بمجرد روشن کردن لامپ معمولی و نور با سرعت 4 متر بر ثانیه فرار می کنند،  تا بسمت شکافی در تاریکی بروند،  اما بعد از هر یکی یا دو متر لحظه ای توقف می کنند،  تا بوسیله حس لامسه و پاهای خود موقعیت سنجی نمایند.

*

   عکس هزارپا  Scutigera  این نوع را خانگی هم می گویند،  عکس شماره 930 .

      عمر آنها 3 تا هفت سال است،  بچه های آنها نسخه ای از بزرگترها هستند،  در ایران درباره تولید مثل آنها هیچ تحقیقاتی صورت نگرفته،  اما در اروپا فصل بهار تخم ریزی دارند،  و با ترشح ماده سمی ضد باکتری و قارچ از تخمها حفاظت می کنند.  اسکوتی گرا با استفاده از پاهای بلندش شکارچی قابلی است،  هنگام حرکت با پاهای خود محیط را حس و شکار را از میان حشرات انتخاب می کند.  آنها شکار های بزرگ چون زنبورها و سوسک های درشت را نیش می زنند و عقب می روند تا زهر اثر کند.  در ادامه تحقیقات انوش راوید در چلاسر و جل گفته می شود،  اساساً آنها زیر سنگ های بزرگ،  کپه های چوب و کود مخلوط،  بصورت دسته ای زندگی می کنند.  زیر زمین خانه ها،  حمام و دستشویی،  و زیر ظرفشویی آشپزخانه و جاهای متمایل به مرطوب بسر می برند،  شبها برای شکار و خورد و خوراک،  به اتاق خواب و آشپزخانه و نهار خوری سر می زنند.  علاقه ای به گزیدن انسان ندارند،  اما در صورت گزیدن اثرات دردناک و حتی خطرناک دارد،  باید به این مسئله توجه داشت،  گاهی از گزیدگی های حشرات سمی،  از Scutigera  یا   Pedrus است،  و سپس به معالجه اقدام شود،  در این باره هم در ایران تحقیقات علمی صورت نگرفته است.

      برای از بین بردن هزارپای خانگی و یا کم کردن جمعیت آنها،  از بین بردن جاهای مرطوب در خانه،  و تعمیرات شکافها و نقاطی است که محل تجمع این حشرات می باشد.  پاشیدن سم سوین در حاشیه فرشها و گوشه و کنار منزل نیز وسیله ای دیگر برای مبارزه با این حشره می باشد.  امید است دانشجویان گرایش مربوطه نسبت به تحقیقات بیشتر و مفصل در باره این قبیل حشرات تحقیق مستقل داشته باشند،  و جهت استفاده عمومی در اینترنت منتشر نمایند.

   کلیک کنید:  تحلیل گذر های تاریخی

   کلیک کنید:  ساختار های تاریخی اجتماع

   کلیک کنید:  سفر نامه تاریخی به شمال ایران

     توجه:  اگر وبلاگ،  به هر علت و اتفاق،  مسدود، حذف یا از دسترس خارج شد،  در جستجوها بنویسید:  وبلاگ انوش راوید،  یا،  فهرست مقالات انوش راوید،  سپس صفحه اول و یا جدید ترین لیست وبلاگ و عکسها و مطالب را بیابید.  از نظرات شما عزیزان جهت پیشبرد اهداف ملی ایرانی در وبلاگم بهره می برم،  همچنین کپی برداری از مقالات و استفاده از آنها با ذکر منبع یا بدون ذکر منبع،  آزاد و باعث خوشحالی من است.

   انوش راوید /  Anoush Raavid /  raavidco@yahoo.comEmail: 

   حمله اسکندر مقدونی به ایران بزرگترین دروغ تاریخ و حمله چنگیز مغول به ایران سومین دروغ بزرگ تاریخ و مقالات مهم مانند،  سنت گریزی و دانایی قرن 21،  و دروغ های تاریخ عرب، تاریخ مغول، تاریخ تاتار،  و جدید ترین بررسی های تاریخی در وبلاگ:   جنبش برداشت دروغها از تاریخ ایران،    http://ravid.ir